Dlaczego warto rozważyć założenie spółki jawnej?

11/08/2020

Informacje ogólne

Spółka jawna jest spółką osobową, podobnie jak spółka partnerska, spółka komandytowa i spółka komandytowo-akcyjna.

Do powstania spółki jawnej konieczne jest: (1) zawarcie przez wspólników umowy, w której zobowiążą się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób, a także (2) wpis do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (dalej: „rejestr”).

Aby zostać wspólnikiem nie trzeba prowadzić jednoosobowej działalności gospodarczej.

Korzyści podstawowe

Wspólnicy zawiązując spółkę jawną i rejestrując ją, powołują do życia nowy podmiot na gruncie prawnym. Podmiot ten nazywany jest „ułomną” osobą prawną, ponieważ posiada własny majątek, który jest odrębny od majątku wspólników (co charakteryzuje spółki kapitałowe, które są osobami prawnymi, np. sp. z o.o.), lecz mimo to, wspólnicy odpowiadają solidarnie i subsydiarnie za zobowiązania tego podmiotu (co charakteryzuje spółki osobowe, które nie są osobami prawnymi), o czym będzie jeszcze mowa poniżej.

Spółka jawna może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana, a także prowadzić przedsiębiorstwo pod własną firmą. Ponadto spółka jawna może być podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Jednocześnie wspólnicy spółki jawnej (osoby fizyczne) są traktowani “jak” osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w kwestii: podatku dochodowego, a także odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne.

Innymi słowy, spółka jawna posiada wszelkie instrumenty do tego, aby pełnić samodzielną rolę w obrocie gospodarczym.

Formalności

Prowadzenie działalności w formie spółki jawnej łączy się z koniecznością dokonywania formalności, które nie występują przy jednoosobowej działalności gospodarczej.

Spółka jawna powstaje w wyniku zawarcia umowy przez wspólników, z chwilą wpisu w rejestrze. Umowa powinna zostać zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności lub w systemie teleinformatycznym. Umowa spółki powinna zawierać określone prawem elementy, tj. w szczególności 1) firmę i siedzibę spółki; 2) określenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość; 3) przedmiot działalności spółki; 4) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Wpis spółki jawnej do rejestru jest obligatoryjny i odpłatny. Spółka jest obowiązana dokonywać również w określonych wypadkach ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co również jest odpłatne. W toku działalności gospodarczej może się ponadto okazać, że będą konieczne zmiany w treści umowy spółki, co również będzie wymagało stosownych wpisów w rejestrze i związanych z tym opłat.

Spółka jawna, gdy przekroczy określony próg przychodów, obowiązana jest prowadzić księgi rachunkowe (tzw. pełna księgowość).

Wiarygodność

Fakt, że spółka jawna musi widnieć w rejestrze i ujawniać w nim określone informacje ma swoje zalety.

Rejestr jest specjalnym rodzajem ewidencji, w której zamieszczone są dane wspólników oraz szczegółowe informacje na temat spółki. Rejestr cechuje jawność formalna (każdy może uzyskać dostęp do akt rejestrowych spółki we właściwym sądzie, bez potrzeby wykazywania interesu prawnego) oraz jawność materialna (wprowadzono domniemanie powszechnej znajomości danych wpisanych w rejestrze oraz domniemanie prawdziwości informacji w nim zawartych na zasadzie dobrej wiary osób korzystających z informacji ujawnionych w rejestrze).

W/w atrybuty rejestru sprawiają, że spółka jawna w obrocie gospodarczym może uchodzić za kontrahenta, który jest w określonym stopniu transparentny, a przez to wiarygodny.

Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki jawnej

Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej, w związku z tym jej wspólnicy odpowiadają bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką za jej zobowiązania. Solidarna odpowiedzialność oznacza w uproszczeniu, że wierzyciel możne żądać spełnienia świadczenia (np. zapłaty ceny za sprzedany spółce towar) wedle swojego wyboru: od spółki, od jej wszystkich wspólników, od niektórych z nich, lub łącznie od spółki i wspólników.

Niemniej w/w odpowiedzialność ma charakter subsydiarny (pomocniczy). Oznacza to, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wówczas, gdy okaże się, że egzekucja przeciwko spółce jest bezskuteczna. Innymi słowy, wierzyciel najpierw musi spróbować wyegzekwować swoją należność z majątku odrębnego spółki, a gdy to się nie uda, wówczas może sięgnąć do majątku wspólnika.

Powyższe rozwiązanie jest korzystne zarówno dla wspólników, jak i kontrahentów spółki. Ci pierwsi otrzymują mechanizm, który do pewnego stopnia chroni ich majątek przed roszczeniami wierzycieli. Ci drudzy – dodatkowy instrument, który zabezpiecza możliwość zaspokojenia ich roszczeń.

Podsumowanie

Spółka jawna jest formą prowadzenia działalności gospodarczej, która odznacza się średnim stopniem skomplikowania; jest on większy niż w spółce cywilnej, a mniejszy niż w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółce akcyjnej. Warto ją założyć, gdy zamierzamy prowadzić biznes wspólnie z innymi osobami, nie chcemy ponosić większych kosztów, a także, gdy chcemy jako wspólnicy ograniczyć swoją odpowiedzialność za zobowiązania takiej spółki.

• ← Tarcza 4.0 - co zmieniło się w prawie pracy? Część 2.
• Jak zmieni się proces budowlany po 19 września? Część 1 →